NMa in onderzoek naar energiemarkten: ‘Consument laat geld liggen’

Consumenten voelen nog te veel weerstanden als ze overwegen over te stappen van energieleverancier. Ze schatten de kosten en risico’s om zich actief op de markt te bewegen groter in dan de mogelijke voordelen. Echter, consumenten die wel actief zijn betalen een flink lagere prijs voor energie dan de passieve consument. Dit kan oplopen tot honderden euro’s per jaar, concludeert de NMa in haar onderzoek naar de energiemarkten. De consument gaat daarnaast minder voor energie betalen wanneer de groothandelsmarkten voor gas en elektriciteit beter werken. Vooral op de groothandelsmarkt voor gas is nu nog onvoldoende concurrentie, wat doorwerkt in de prijs voor consumenten.

Overstappen

Het aantal huishoudens dat overstapte van energieleverancier was in 2008 9 procent van de huishoudens. Dat is in drie jaar tijd een verdubbeling. Sinds het vrijmaken van de kleinverbruikersmarkt in 2004 is in totaal 28 procent van de huishoudens overgestapt van leverancier. Dat is pakweg 1 op de 4 huishoudens. Uit onderzoek onder consumenten blijkt dat 6 procent zal overstappen. En 23 procent staat niet negatief tegenover overstappen.

Veel te verdienen

Het verschil tussen de hoogste en laagste prijs voor bijvoorbeeld een jaarcontract gas kan oplopen tot 150 EUR voor een huishouden en voor een jaarcontract elektriciteit tot 85 EUR. Bij contracten voor onbepaalde tijd is dat 60 EUR voor gas en 70 EUR voor elektriciteit. Bij 3-jarige contracten is dat zelfs 180 EUR per jaar voor gas en 140 EUR per jaar voor elektriciteit, samen 320 EUR.

Gedoe

Uit het jaarlijkse consumentenonderzoek van de NMa blijkt dat consumenten vaak een te pessimistisch beeld hebben van het te behalen voordeel van overstappen. Dit wordt steevast lager ingeschat dan wat in werkelijkheid mogelijk is. Ook speelt mee dat consumenten problemen verwachten bij een overstap. Veel consumenten zijn nog altijd bang dat een overstap leidt tot gedoe, administratieve problemen, of zelfs afsluiting van gas en elektriciteit. Dat is onterecht.

Transparantie

Consumenten zullen meer vertrouwen krijgen in de energiemarkt en een beter beeld krijgen van het te behalen voordeel indien zij beter geïnformeerd zijn, is de conclusie van de NMa. Door meer transparantie krijgen consumenten een correcter beeld van de mogelijkheden en het gemak van overstappen en de voordelen die een overstap kan opleveren. De NMa zal consumenten actief gaan informeren, onder andere via de website www.consuwijzer.nl. Daarnaast blijft de NMa onderzoek doen naar de objectiviteit van prijsvergelijkers en actief toezicht houden op klantenwerving.

Knelpunten op de gasmarkt

De markt voor gas voor consumenten heeft last van onvoldoende functionerende groothandelsmarkten. Als de groothandelsmarkten voor gas en elektriciteit beter gaan functioneren, is het de verwachting dat de jaarlijkse energierekening van huishoudens omlaag kan. Op de gasmarkt kunnen de meeste energieleveranciers voor de inkoop van gas alleen terecht bij Gasterra (tegen de voorwaarden van Gasterra). Hierdoor zijn er nog onvoldoende mogelijkheden voor concurrentie tussen de leveranciers. Met name nieuwe toetreders kunnen moeilijk een marktaandeel verwerven.

Gasopslag

Een van de belangrijkste oorzaken is de beperkte toegang die marktpartijen hebben tot de voorzieningen voor gasopslag. Gasopslag wordt gebruikt om fluctuaties in de vraag naar gas te kunnen opvangen, bijvoorbeeld het verschil in gasverbruik tussen zomer en winter. De grote bestaande opslagen in Nederland worden grotendeels gebruikt door één partij: Gasterra. Gasterra exploiteert ook het Groningen-gasveld. Marktpartijen kunnen dus moeilijk om Gasterra heen. De NMa gaat verkennen in hoeverre de bestaande gasopslagen meer toegankelijk zouden moeten en kunnen worden gemaakt voor andere marktpartijen.

Elektriciteitsmarkt

Ook de elektriciteitsmarkt werkt nog niet optimaal. De benutting van de grensverbindingen met Duitsland, maar ook Noorwegen moet worden verbeterd. Daarnaast is het voor de marktwerking belangrijk dat netbeheerder Tennet de nieuwe elektriciteitscentrales op tijd aansluit op het netwerk. Door uitbreiding van de opwekkingscapaciteit en de koppeling met buurlanden, zal de concurrentie op de elektriciteitsmarkt toenemen. Dat levert de consument extra voordeel op.
Bron: NMa