Misofonie staat ook wel bekend als de haat van geluid. Mensen met misofonie ergeren zich kapot aan geluid veroorzaakt door mensen. Denk aan slik- of smakgeluiden, het ophalen van de neus, herhaaldelijk klikken met een pen, tikken op een toetsenbord of andere heel ‘normale’ (herhalende) geluiden. Mensen met deze aandoening ervaren woede, walging of irritatie door deze geluiden. Maar wat maakt misofonie zo gierend vervelend, hoe komt het tot stand, is er een behandeling voor en wordt deze vergoed door de zorgverzekeraar? We vertellen het je en geven je tips.
| Wat is misofonie? | Misofonie behandeling |
| De symptomen | Vergoeding behandeling misofonie |
| Oorzaak en ontstaan | Aanhoudend onderzoek in AMC |
| Is misofonie te behandelen? | Misofonie erkennen als aandoening |
Wat is misofonie?
Misofonie is een neurologische (psychische) aandoening. Zo’n 0,5% van de Nederlandse bevolking heeft extreme last van deze geluidsaversie. Hoewel een groter deel van Nederland (7%) zich behoorlijk stoort aan geluiden van anderen. Misofonie wordt ook wel 4S genoemd: Selective Sound Sensitivity Syndrome. Deze meer gebruikte benaming werd in 2001 vastgelegd door twee Amerikaanse wetenschappers.
In 2009 begonnen onderzoekers van het Academisch Medisch Centrum (AMC) met het onderzoeken van de aandoening en de behandeling hiervan. Over misofonie is nog niet heel veel bekend. Ook is het nog geen erkende aandoening.
De symptomen
Dé symptomen van misofonie zijn negatieve gevoelens– zoals haat, walging, irritatie en woede – die worden veroorzaakt door geluiden van anderen. Patiënten hebben vaak een obsessie met de specifieke geluiden. Door deze negatieve gevoelens kan stress ontstaan, schuldgevoel, schaamte, mindere concentratie, een onbegrepen gevoel en zelfs angst. Dat laatste vooral omdat patiënten denken dat ze hun zelfcontrole kunnen verliezen. Sommigen voelen namelijk de impuls om de veroorzaker van het geluid iets aan te doen. Opvallend is dat geluiden die jonge kinderen en dieren maken vaak niet als vervelend worden ervaren. Ook geluiden van de misofonie-patiënt zelf worden verdragen.
Gevolgen van misofonie
De aandoening kan negatieve gevoelens veroorzaken, zoals stress, schuldgevoel, schaamte, verminderde concentratie, een gevoel van onbegrip en zelfs angst. Dat laatste vooral omdat patiënten denken dat ze hun zelfcontrole kunnen verliezen. Sommigen voelen namelijk de impuls om de veroorzaker van het geluid iets aan te doen.
Eventueel gevolg is dat patiënten situaties gaan mijden en oordopjes en koptelefoons dragen. Genieten van sociale situaties is soms lastig. De focus ligt op de geluiden (terwijl ze die juist niet willen horen).
Oorzaak en ontstaan
Misofonie lijkt zich doorgaans te ontwikkelen tussen het achtste en twaalfde levensjaar. De link tussen (het irriterende) geluid en de ervaring hiermee zijn cruciaal bij misofonie. Rond de pubertijd gaan jongeren zich storen aan het gedrag van hun ouders. Irriteert een puber zich aan het gesmak van een van hen dan gaat samen eten bijvoorbeeld steeds meer tegenstaan. Vervolgens kan er een agressieve reactie ontstaan door andere smakgeluiden. Deze reactie kan worden veroorzaakt door een koppeling tussen het deel van de hersenen dat emoties aan prikkels verbindt en het deel dat zintuiglijke prikkels verwerkt.
Pavlov-reactie
Wat zeker is, is dat er een Pavlov-reactie ontstaat in de hersenen. Dit betekent dat er automatisch wordt gereageerd op een terugkerende handeling. De hersenen maken dan een link tussen het geluid en de gevoelens, waardoor de negatieve gevoelens als reflex op het geluid opkomen. Volgens onderzoekers van het AMC kan het zijn dat de breingebieden die dat soort geluiden automatisch uitfilteren, minder actief zijn bij misofoniepatiënten. Factoren als stress kunnen de gevoelens verergeren.
Is misofonie te behandelen?
Ja, er is een behandeling voor misofonie. Gelukkig, want deze aandoening kan het functioneren behoorlijk belemmeren. En niet alleen voor de patiënt, maar ook voor mensen in de omgeving van een patiënt kan de geluidsaversie vervelend zijn. De ernst van misofonie kan variëren, waarbij het kan verergeren tot een chronische aandoening of juist kan afnemen in intensiteit. Het AMC is momenteel het enige behandelcentrum voor misofonie, waar onderzoekers hard werken aan het evalueren en optimaliseren van de behandeling.
Het ziektebeeld van de aandoening is voor het eerst geïdentificeerd door psychiaters in het AMC. Zij stelden in een wetenschappelijk artikel diagnostische criteria voor misofonie voor, waar nu onderzoek naar wordt gedaan. Hoewel het nog niet officieel gediagnosticeerd kan worden, bestaat er wel een behandelingsmethode.
Misofonie behandeling
Het AMC heeft een behandeling ontwikkeld die onder andere bestaat uit cognitieve gedragstherapie. Dat is een vorm van psychotherapie, waarbij de denkgewoonten onder de loep worden genomen. Slechte gedachten worden omgebogen naar ‘helpende’ gedachten. Deels door de patiënt beelden te tonen die hij of zij als prettig ervaart en hierbij geluiden af te spelen die lijken op de als vervelend ervaren geluiden. Het doel is om negatieve associaties met geluiden te vervangen door positieve gevoelens.
Ontspannings- en aandachtstraining
Daarnaast leren patiënten door middel van ontspannings- en aandachtstraining hoe zij beter met de misofonie om kunnen gaan. De therapie is een bewustwordingsproces en gebeurt een halve dag per week in groepsverband.
Familieleden worden ook bij de therapie betrokken. Zo moeten zij mee naar twee sessies. Na afronding van de acht weken durende groepstherapie en thuisopdrachten, wordt verwacht dat patiënten doorgaan met de oefeningen. Voor jongeren vanaf twaalf zijn er aparte leeftijdsgroepen, waarbij de therapie is afgestemd op hun ontwikkelingsfase.
Vergoeding behandeling misofonie
De behandeling van psychische aandoeningen valt onder de basisverzekering. Misofonie is zo’n aandoening en wordt dan dus ook vergoed. Wel geldt het eigen risico. Het is altijd noodzakelijk om een verwijzing van de huisarts te hebben. Daarnaast wordt het sterk aangeraden om voorafgaand aan een consult bij het AMC contact op te nemen met de zorgverzekeraar. Die kan je advies geven en vertellen waar je recht op hebt.
Voor jongeren (jonger dan 18 jaar) wordt de therapie niet vergoed. Wel worden de kosten gedekt. Voor deze groep is het zo dat de kosten van de therapie door de gemeente worden gedragen. Gemeenten zijn sinds 1 januari 2015 namelijk verantwoordelijk voor vergoeding van jeugdzorg. Om een beroep te doen op de therapie, moet de behandeling worden aangevraagd bij het zorgloket van de gemeente.
De kosten voor het behandelen van misofonie worden vergoed vanuit de basisverzekering
Wat je voor zo’n verzekering betaalt, verschilt per zorgverzekering
Aanhoudend onderzoek in AMC
In 2009 ontdekte een aantal psychiaters van het AMC dat drie patiënten dezelfde symptomen hadden. Symptomen die soms raakvlakken hadden met andere aandoeningen, maar toch anders waren. Opvallend was dat ze allemaal woedend werden van eetgeluiden. Psychiater Arjan Schröder en hoogleraar Damiaan Denys startten door deze bevinding een onderzoek naar de (toen mogelijke)aandoening. Ze vermoedden namelijk dat er meer mensen waren met deze symptomen en plaatsten een oproep. Tal van mensen kwamen erop af en zo ging het balletje van het onderzoek rollen.
Meer informatie over het onderzoek
Bij het AMC doen ze nog altijd onderzoek naar misofonie en ontwikkelen ze mogelijkheden voor behandelingen. Zo wordt er met hersenscans gezocht naar hersenafwijkingen en wordt er DNA-onderzoek gedaan. Voor meer informatie over de behandelingen en het onderzoek hiernaar kunnen mensen altijd contact opnemen met de artsen van het AMC.
Misofonie erkennen als aandoening
Er zijn een aantal aandoeningen waarmee misofonie gepaard kan gaan. Dit zijn tinnitus, hyperacusis, en fonobie. Alle drie zijn dit aandoeningen waarbij geluid de veroorzaker is. Toch is misofonie anders dan deze bekendere aandoeningen.
Het AMC pleit voor opname van de aandoening in de DSM: het handboek voor de classificatie van psychische stoornissen. Als misofonie als apart ziektebeeld wordt erkend, zal dit zorgen voor meer erkenning van de aandoening. Dit draagt bij aan de herkenning, behandeling, onderzoeken en studies.
Op de hoogte blijven
Wil jij als eerste het nieuws over premies en ontwikkelingen in de zorg ontvangen? Meld je dan aan voor de zorg-alert. Wel zo makkelijk.
Schrijf je in voor de zorgpremie-alert!
Latest posts by Hans de Kok (see all)
- Elektrische auto opladen met zonnepanelen: zo werkt het - 27 juni 2025
- Slim laden van je elektrische auto - 25 juni 2025
- VodafoneZiggo heeft de prijzen voor vaste bundels verhoogd: wat betekent dit voor jou? - 24 juni 2025
- Warmtepompboiler: warm water in huis zonder gasverbruik - 20 juni 2025
- Negatieve stroomprijs: krijg geld toe als je stroom gebruikt - 19 juni 2025
Laat een reactie achter