Cookies spelen een grote rol op het internet. Iedereen kent de pop-ups wel met de vraag of je cookies wilt accepteren. Grote kans dat jij die cookies, net als veel anderen, accepteert zonder daarbij na te denken. Maandag 28 januari is het de Europese Dag van de Privacy. Tijd om eens stil te staan bij wat cookies eigenlijk precies doen. Cookies kunnen namelijk inbreuk maken op je online privacy. Toestemming vragen aan jou als gebruiker, is bij sommige cookies verplicht. Dit is vastgelegd in de Privacywet. Het is belangrijk om te weten wat cookies doen en wat jij kunt doen om je privacy te beschermen. Want… waar ga je eigenlijk mee akkoord als je cookies accepteert?
Wat zijn cookies?
Allereerst is het belangrijk om te weten wat cookies nou precies zijn. Cookies zijn kleine tekstbestandjes die tijdens een websitebezoek in je webbrowser worden opgeslagen. Deze tekstbestandjes bevatten informatie over jouw gedrag op de website die je bezoekt. Die informatie wordt vervolgens gebruikt als je de website opnieuw bezoekt. Zo worden bijvoorbeeld persoonlijke gegevens die je invult in een online formulier onthouden. Het doel van cookies is om terugkerende bezoekers te identificeren en ze zo een gepersonaliseerde gebruikerservaring te bieden.
Verschillende soorten cookies
Cookies worden niet altijd als iets positiefs gezien: cookies kunnen worden misbruikt door marketeers en adverteerders. Maar cookies zijn niet per definitie slecht; ze zorgen er ook voor dat een website optimaal werkt en gebruiksvriendelijk is. Er zijn 3 verschillende soorten cookies, die allemaal een andere functie hebben:
Functionele cookies
Functionele cookies zorgen ervoor dat een website goed werkt. Zo zorgen functionele cookies er bijvoorbeeld voor dat een website je inloggegevens onthoudt en dat je artikelen uit een webshop kunt opslaan in een digitaal winkelmandje. Functionele cookies zijn dus ook voor de gebruiker erg handig. Ze zorgen ervoor dat de website functioneert en maken weinig inbreuk op de privacy. Daarom hoeven websites je voor dit soort cookies dan ook geen toestemming te vragen.
Analytische cookies
Voor diensten als Google Analytics wordt gebruikgemaakt van analytische cookies. Analytische cookies zijn cookies die gebruikt worden om een beter inzicht te krijgen in het functioneren van de website. Zo kunnen websitebeheerder met deze cookies bijvoorbeeld zien hoe vaak de website bezocht wordt, hoe vaak bepaalde artikelen gelezen worden en hoe lang bezoekers op een specifieke pagina blijven. Deze informatie kan gebruikt worden om de gebruikerservaring van bezoekers te verbeteren. Analytische cookies maken weinig inbreuk om de privacy. Worden analytische cookies alleen voor eigen gebruik toegepast, en dus niet met derden gedeeld? Dan hoeven websites hiervoor geen toestemming te vragen. Wel moeten bezoekers hierover geïnformeerd worden in een een privacy- of cookiebeleid.
Tracking-cookies
Als gesproken wordt over privacyschending door cookies, gaat het eigenlijk altijd over tracking-cookies. Tracking-cookies – ook wel marketingcookies genoemd – zijn cookies waarmee individueel surfgedrag wordt bijgehouden. Websites moeten bezoekers altijd toestemming vragen om tracking cookies te mogen gebruiken. Soms moet je zelf op een button klikken om akkoord te geven. Maar het kan ook zo zijn dat je een melding krijgt waarin staat dat je toestemming geeft voor het gebruik van cookies als je de website gebruikt. Dit laatste is ook toegestaan.
Tracking-cookies worden gebruikt om advertenties te tonen op basis van de pagina’s die jij bezocht hebt. Aan de hand van jouw online gedrag , kan een persoonlijk profiel worden opgesteld. Daarmee kunnen webshops bijvoorbeeld producten aanraden op basis van producten die jij eerder hebt gekocht of bekeken. Maar tracking-cookies worden niet altijd alleen voor eigen gebruik geplaatst; ook third party-cookies en socialemediacookies vallen onder tracking-cookies.
Third party-cookies
Het komt je waarschijnlijk wel bekend voor; je bekijkt een paar schoenen in een webshop en vervolgens zie je ze óveral op het internet langskomen in advertenties. Hoe kan dat? Websites maken niet alleen zelf gebruik van tracking-cookies. Ze kunnen ook derde partijen, zoals adverteerders, toestemming geven om via hun website tracking-cookies te plaatsen. Een adverteerder plaatst op die manier via veel verschillende websites cookies en kan die informatie uit meerdere cookies vervolgens combineren om een uitgebreid persoonlijk profiel op te stellen. Op basis van deze informatie kan de adverteerder dan advertenties op maat laten zien.
Socialemediacookies
Websitebeheerders kunnen tegenwoordig bijna niet meer om tracking-cookies heen. Wordt er gebruikgemaakt van sociale media op de website? Dan geef je bij het accepteren van de cookies van de website, ook direct toestemming voor tracking cookies van deze social media. Denk aan de buttons waarmee je een artikel direct op Facebook op Twitter kunt delen. Of aan het gebruik van YouTube-filmpjes op de website. Accepteer je de cookies niet, dan is socialemediacontent vaak niet beschikbaar.
Hoe hebben cookies invloed op je privacy?
Functionele- en analytische cookies hebben nauwelijks invloed op je privacy. Voor het gebruik van deze twee soorten cookies hoeven websites je daarom ook niet om toestemming te vragen. Tracking-cookies beïnvloeden je privacy wel. Daarom moeten websites je voor het gebruik hiervan expliciet om toestemming vragen.
Bij het plaatsen van tracking-cookies wordt onder andere informatie verzameld over het IP-adres, eerder bezochte websites en het apparaat waarmee de website wordt bezocht. Dit zijn persoonsgegevens, deze gegevens kunnen namelijk indirect gebruikt worden om iemand te identificeren.
Het doel van tracking-cookies is bovendien om het internetgebruik van een specifiek persoon in kaart te brengen. Op basis hiervan wordt een uitgebreid persoonlijk profiel gecreëerd, zodat er gerichte advertenties en voorgestelde producten getoond kunnen worden. Dit wordt gezien als privacyschending en daarom moet je hier dus toestemming voor geven. Reden om even twee keer na te denken voordat je op ‘cookies accepteren’ drukt, want wil jij al jouwe persoonlijke informatie en activiteit op het internet wel delen?
Cookies verwijderen of standaard blokkeren
Vind jij het geen fijn idee dat er via cookies informatie over jouw internetgebruik is verzameld? Dan kun je de opgeslagen cookies handmatig verwijderen uit je browser. Ook is het mogelijk om in je browser in te stellen dat je cookies automatisch wilt weigeren. Het nadeel is wel dat ook functionele cookies dan verwijderd of geweigerd worden. Je inloggegevens, bijvoorbeeld, worden bij het niet accepteren van cookies ook niet meer automatisch opgeslagen. Het is soms ook mogelijk om alleen cookies van derden te blokkeren. Hoe je cookies kunt verwijderen of blokkeren, verschilt per browser:
Je kunt er ook voor kiezen de incognitomodus – ook wel privémodus – van je browser te gebruiken. Alle cookies worden dan bij het sluiten van de browser automatisch verwijderd. Ook wordt je browsegeschiedenis op die manier niet opgeslagen.
Wat gebeurt er als je cookies niet accepteert?
In cookiemeldingen staat vaak dat je cookies moet accepteren als je een website wilt die optimaal werkt. Hoe zit dat? De cookies waar jij toestemming voor moet geven, zijn de tracking-cookies. Deze cookies zijn niet nodig om de website goed te laten werken. Wel kan het zo zijn dat je socialemediacontent niet kunt zien als je deze cookies niet accepteert. Ook kunnen websites je toegang weigeren als je cookies niet accepteert. Alleen websites van overheidsinstellingen – zoals bijvoorbeeld gemeentewebsites – zijn verplicht je altijd toegang te geven.
Hoe zijn cookies ontstaan?
Cookies zijn in juni 1994 uitgevonden door Lou Montulli, een Amerikaanse programmeur die bekendstaat als ontwikkelaar van webbrowsers. Hij werkte in die tijd bij Netscape Communications, waar hij bezig was met het ontwikkelen van een e-commerce-applicatie. Hiervoor moest hij een manier vinden om het mogelijk te maken de informatie over de gekozen producten van een gebruiker te bewaren. De oplossing? Cookies.
Webshops bestonden nog niet voor de komst van cookies. Door cookies kan een virtueel winkelwagentje gemaakt worden, omdat de informatie in de browser van een gebruiker opgeslagen wordt. Cookies zijn dus om een goede reden ontwikkeld; zonder cookies zouden de artikelen in je winkelmandje verdwijnen op het moment dat je een nieuwe pagina op de website bezoekt. De bètaversie 0.9 van de browser Mosaic Netscape, later Netscape Navigator, was in oktober 1994 de eerste browser die cookies ondersteunde.
En waar komt het woord ‘cookie’ vandaan?
Waarom heten deze tekstbestandjes eigenlijk ‘cookies’? De naam ‘cookie’ komt van de term ‘magic cookie’. Dit is een term uit het programmeurs-jargon. Waar deze term precies vandaan komt is niet helemaal duidelijk. Wel zijn er verschillende theorieën over. Zo denken sommige mensen dat de term gebaseerd is op Chinese fortune cookies. Het koekje wordt bij deze theorie gezien als het tekstbestand, en het papiertje met de spreuk als de informatie die hierin wordt bewaard. Ook zijn er mensen die denken dat de term ‘magic cookies’ van het sprookje Hans en Grietje komt, die een spoor van koekkruimels achterlaten om de weg naar huis terug te vinden. Leuk weetje: het woord ‘cookie’ komt van het Nederlandse woord ‘koekje’. Dit is een van de meestgebruikte Nederlandse leenwoorden.
Talitha Voogd
Latest posts by Talitha Voogd (see all)
- KPN en Youfone winnaars Provider Awards - 17 januari 2023
- Cookies accepteren: waar ga je eigenlijk mee akkoord? - 24 januari 2019
- Netflix vs. televisie: wint Netflix het van het ouderwetse tv-kijken? - 22 maart 2018
- Bellen met een vaste lijn: doen mensen dat nog? - 20 juli 2016
- Onderzoek ACM: overstappen kan honderden euro’s schelen - 5 april 2016
Hoeveel cookies kan een pc verdragen zonder daar last van te hebben?